maandag 6 april 2009

De multiculturele samenleving vakkundig gefileerd

Robert Vuijsje – Alleen maar nette mensen

Minister Plasterk wil dat er op scholen op een andere manier over porno en sex wordt gesproken. Jongens die het met meerdere meisjes doen zijn stoer, meisjes die er wel van houden, worden voor hoer en slet uitgemaakt en dat kan zo niet langer, volgens de minister. Eerder trok Rouvoet al eens aan de bel naar aanleiding van een documentaire waaruit een beeld ontstond dat kinderen op veel jongere leeftijd sex met elkaar hebben en niet zelden voor geld. Wellicht is minister Plasterk ongerust geworden na het lezen Alleen maar nette mensen van Robert Vuijsje. In de subcultuur waarin hoofdpersoon David Samuels terecht komt is het eerder uitzondering dan regel voor mannen om het met meerdere vrouwen te doen. en sex als consumptieartikel te zien. De kelderbox komt ook nog even voorbij. Er komt veel sex in het boek voor maar het gaat voor mij toch vooral over multiculturele samenleving: over een joodse jongen die er als een Marokkaan uitziet. Een autobiografisch gegeven dat fantastisch uitwerkt in deze roman.



Alleen maar nette mensen is verrassend genomineerd voor zowel de Libris Literatuur Prijs als voor De Gouden Uil en lijkt volgens insiders zelfs kans te maken. Ik vind het een uitermate vermakelijk boek en heb het met plezier gelezen. De beschrijvingen over de multiculturele samenleving zijn vaak hiliarisch maar ook heel scherp met statements als deze: "Alle mensen die ze allochtonen noemen zijn boos op Marokkanen, omdat die hun een slechte naam geven. Marokkanen zijn boos op iedereen." De conclusie van het eerste hoofdstuk (meteen het beste van het boek) waarin Vuijsje korte metten maakt met veel vooroordelen door ze uit te vergroten en te bevestigen. Het knappe is dat de schrijver geen stelling neemt en het niet zo ingewikkeld maakt. De multiculturele discussie wordt al veel te veel beheerst door gevoeligheden. Vuijsje beschrijft het zoals het is, neemt iedereen op de korrel en overdrijft en relativeert dat het een lieve lust is.



Als ik het boek had gelezen toen het net uit was, had ik waarschijnlijk nooit kunnen vermoeden dat het genomineerd zou worden voor de grote literaire prijzen. Maar daarmee is het niet onterecht. Het boek wordt zelfs 'De Avonden' van deze tijd genoemd en daar zit wel iets in, als je er wat langer over nadenkt. Een jongeman uit een goed milieu die niet weet wat hij met zijn leven aanmoet en stukloopt op de druk van de familie en zijn vriendin. Vuijsje geeft een beeld van deze tijd al is het misschien iets te karikaturaal hier en daar. Oud-Zuid tegenover De Bijlmer: prachtig weergegeven in de maaltijden. Kip met groeten en rijst en het bord op schoot versus ingewikkelde postmoderne lekkernijen die natuurlijk aan mooi gedekte tafels in intellectueel gezelschap worden genuttigd. Soms ligt het er wat dik boven op maar over het algemeen is de spot en het venijn van Vuijsje redelijk subtiel. Het is in ieder geval een boek van de straat en het is leuk en verrassend dat een toegankelijk boek zonder al teveel literaire pretenties door de jury's opgemerkt wordt. Terwijl Vuijsje het boek aanvankelijk bij geen enkele uitgeverij kon slijten: net als Gerbrand Bakker met Boven is het stil. Misschien is dat wel een garantie voor succes.

Jaaps boekencijfer 8.0

Geen opmerkingen: