donderdag 9 april 2009

Toch maar niet zwanger

Tjibbe Veldkamp – Tiffany Dop
Corien Botman en Yasmine van Leur – Hou van mij


Bij een expatfamilie in Chili lag verrassend genoeg De Gelukvinder op tafel, het eerste deel uit de reeks Slashboeken van uitgeverij Querido. Het is het indrukwekkende verhaal (Jaaps boekencijfer 8.0)van Anoush Elman over zijn vlucht uit Afghanistan, opgetekend door Edward van den Vendel. Het boek verschijnt in het najaar in een aangepaste uitgave voor volwassenen. Ben benieuwd op welke manier het dan is veranderd, lijkt me helemaal niet nodig. De Nederlandse familie in Chili was erg onder de indruk van het levensverhaal van de jonge Afghaanse Nederlander; toch mooi dat dit verhaal zo zijn weg vindt.


Inmiddels zijn er al vier delen verschenen in die Slash-reeks, waarbij het de bedoeling is dat jongeren hun eigen verhaal vertellen aan een schrijver die er een roman over schrijft. Toen ik puber was, bestond een dergelijke reeks van Lemniscaat, al kwam daar geen jongere aan te pas volgens mij. In mijn herinnering heette dat de 'kommer en kwel'-reeks maar dat zal wel niet de officiele benaming zijn geweest. Het waren boeken over onderwerpen waar jongeren mee te maken konden krijgen: de dood in allerlei vormen, echtscheiding, (homo)seksualiteit, vriendschap, etcetera. Meestal vanuit een probleemstelling geschreven en vaak niet al te literair maar ik smulde er van. In die zin zullen de Slashboeken in een behoefte voorzien en het eerste deel was veelbelovend omdat het over een onderwerp (politieke vluchteling) van deze tijd gaat en er een echte literaire roman van is gemaakt.




Deel 2 en 3 heb ik nog niet gelezen maar de onderwerpen lijken wat obligater: respectievelijk het leven in een pleeggezin en het verwerken van het verlies van een vriend na een dodelijk ongeluk. Het meest recente deel heet Hou van mij en gaat over een meisje dat in een begeleid-wonen project terecht komt omdat het haar niet lukt om een goede relatie op te bouwen met haar moeder en diens nieuwe vriend. Het leven in het wegloopmeidenhuis valt ook niet mee maar uiteindelijk slaagt de 17-jarige Monisha er in, met vallen en opstaan, haar leven invulling te geven. Dat vallen en opstaan wordt in deze roman chronologisch weergegeven. Monisha werkt een reeks aan vriendjes af, heeft problemen op school en wordt teleurgesteld in vriendschappen. De uiteindelijke vraag lijkt te zijn of ze, net als haar moeder, al op jonge leeftijd voor het moederschap zal kiezen. Ongetwijfeld een herkenbaar verhaal voor veel meiden maar helaas is het nogal plichtmatig opgeschreven. Daardoor is het een clichematig relaas waar weinig leesplezier aan te beleven is.


Dat geldt niet voor Tiffany Dop van Tjibbe Veldkamp, wat in meerdere opzichten parallellen vertoont met Hou van mij. Ook Tiffany fantaseert over een baby en ze heeft ook een onmogelijke moeder die vooral aan zichzelf denkt en weinig benul van moederliefde en opvoeden heeft. Tiffany is dertien en vlucht in een fantasie over een baby nadat ze ontdekt hoe blij ze wordt van zo'n wurmpje in haar armen. Ze groeit op in een asociaal gezin, haar moeder is prostituee en haar broers zijn vechtersbazen en Tiffany weet zelf ook wel haar mannetje te staan, haar ondertitel is 'bats veur de kop'. Veldkamp schetst een aandoenlijk portret van dit meisje dat zelf nauwelijks liefde heeft gekregen en langzaam leert wat dat begrip inhoudt. In een vrolijke en bijna naieve stijl wekt hij een kind tot leven waar je al snel sympathie voor hebt. De focus blijft bij haar en haar dromen en minder bij de ellendige thuissituatie waardoor het verhaal iets lichtvoetigs houdt. Wat minder geslaagd is het dialect dat Veldkamp de moeder van Tiffany laat spreken. Als ze haar dochter erop uit stuurt om sigaretten te halen, levert dat een zin op als: "D'r oet, peuk'n hoal'n". Veel aanhalingstekens dus. Het doet mij als Fries deugd dat een jeugdboek zich nadrukkelijk in een Noordelijke provincie afspeelt, maar het maakt van de moeder een karikatuur. Terwijl de liefdeloze moeder juist een sterk punt is van het boek.
Of Tiffany uiteindelijk zwanger wordt? Ze is er met haar dertien een beetje jong voor, dat vindt Veldkamp gelukkig ook.
Jaaps boekencijfer:
Corien Botman en Yasmine van Leur - Hou van mij: 5.0
Tjibbe Veldkamp - Tiffany Dop - 7.6

Geen opmerkingen: