Welk voorwerp stop ik er in?

Elvis Peeters – WIJ

Ik ben zo'n iemand die gevoelig is voor sterretjes: een intrigerende 5 sterren-recensie in De Volkskrant en JaapLeest snelt naar de boekhandel. Niet in alle gevallen maar als liefhebber van jeugdliteratuur ben ik gevoelig voor zinsnedes (uit de VK-recensie) als :

“Wij is het verhaal van een groepje tieners, vier jongens, vier meisjes. Peeters beschrijft hoe zij na schooltijd met elkaar optrekken, spelen en rommelen in een nabijgelegen schuur. De kinderen komen uit verschillende milieus, en zitten op verschillende middelbare scholen. Als groep echter opereren ze als een groot organisme. Ze hebben zin in het leven. Onverschrokken en niet gehinderd door volwassen verantwoordelijkheden is het pure Lust for Life a la Iggy Pop die hen voortstuwt”.

Dat optrekken, spelen en rommelen in die schuur klinkt veel onschuldiger dan het in werkelijkheid is. Al is onschuldig dan misschien niet het goede woord. Want daarmee zou ik ze schuldig verklaren. Maar het lijkt me niet standaard dat die termen staan voor het likken van kutten, het spelen met piemels, penetreren, neuken enzovoorts. Een favoriet spelletje van dit groepje jongeren is om iemand te blinddoeken en die vervolgens te laten raden welk voorwerp er in zijn of haar kut of anus wordt gestopt. En dat is nog maar een voorproefje van alle ongein die de acht uithalen. Ze zorgen voor een kettingbotsing met doden doordat de meisjes zonder slipje en met de rokjes omhoog op een viaduct gaan staan en ze moedigen iemand aan om zich van het leven te beroven en filmen de sprong met de mobiele telefoon. En alles wordt op youtube geplaatst uiteraard.

Ik ben veel minder enthousiast dan De Volkskrant maar kan moeilijk benoemen waar dat in zit. Bij vlagen is het afschuwelijk: bijvoorbeeld de scene waar in de jongens een kat penetreren en die vervolgens met een steen in een zak verdrinken. Of de scene aan het einde waarin de jongeren een van de meisjes bewust in elkaar slaan en schoppen (met haar toestemming) om een abortus op te wekken, niet echt aan te raden voor vlak na het eten.
Wat is de bedoeling van de schrijvers? Moet het boek ons een ongemakkelijk gevoel geven of nog erger: ons verontrusten? Het vorige boek De Ontelbaren werd in de pers meerdere malen 'een noodzakelijke roman' genoemd en ik kan me voorstellen dat die term in recensies over dit boek opnieuw ontduikt. Maar ik deel dat niet echt. Ik weet al wel dat dingen uit de hand kunnen lopen, en hier is het al uit de hand gelopen voordat het begonnen is. Geen opbouw naar een climax, wat geloofwaardiger kan zijn. Hier is het direct raak: al wennen de personages soms snel aan de nieuwe extremiteiten en vinden ze het al snel weer saai en wordt vervolgens de overtreffende trap gezocht . Dood, pijn, extreme seksuele handelingen: het is grappig, gek en spannend, meer dan een fronsende wenkbrauw roept het niet op bij de jongeren en bij mij als lezer eigenlijk ook niet. Daar zit ik een beetje mee, het laat me eigenlijk koud. Ze doen maar, die gekke jongeren. Ik vind het niet echt verontrustend of zo en ik weet ook niet of dat de schrijvers dat beogen. Maar waarom moet ik dan wel al die ongein tot me nemen?

Opmerkelijk is dat het boek is geschreven door twee mensen: Elvis Peeters en zijn vrouw Nicole van Bael. Hoe zou dat gaan? Om de beurt een stukje of fantaseren ze er met zijn tweeen lustig op los? En wie schrijft het vervolgens dan op. Hoe word je het eens over zulke heftige literatuur en indringende passages? Moet wel een bijzonder echtpaar zijn. Want het boek is niet slecht geschreven. Vooral de rauwe beschrijvingen van de sex, de actiescènes en de soms redelijk beklemmende agressie zit dicht op de huid. De staccato filosofische beschouwingen vind ik een stuk minder maar dat heeft er misschien mee te maken dat ik niet zo goed raad weet met dit boek.

Jaaps boekencijfer: 6.2