Brompotten

Mijn lesbische buurvrouw was halverwege Strikt, het vorige boek van Minke Douwesz en haar debuut, gestopt omdat ´die vrouwen toch wel allemachtig kunnen zeuren´. Klopt, en daarom zijn ze leuk. Relationeel gezever is boeiend als het goed is neergeschreven. En dat doet Douwesz. Een roman van een kleine 600 pagina´s waarin vooral wordt gemopperd, geneuzeld en gezeurd en die toch tot de laatste pagina blijft boeien. Ga er maar aan staan. In de recensies is dit boek terecht vergeleken met het werk van Voskuil want net als in Het Bureau wordt ook hier wordt de kleinburgerlijkheid in alle toonaarden blootgelegd.

Gynaecologe Edith heeft een relatie met Norma, ze zijn op een boerderij buitenaf gaan wonen. Edith werkt hard en is ondertussen nog aan het promoveren op het verband tussen anorexia en seksualiteit, Norma heeft vooral migraine, is boos en chagrijnig en maakt zich druk om de wereld en vooral het leed dat dieren wordt aangedaan. Op een dag komt Edith tot de conclusie dat de relatie verloren is en ze maakt het uit. Maar dan begint het gelazer. Norma gaat niet weg. Ze verschanst zich in de boerderij en wordt steeds bozer. Logisch ook wel als je relatie na een flink aantal jaren nogal plotseling wordt verbroken en Edith niet bepaald heel erg toeschietelijk is in de uitleg. Dat is meteen een van de minder sterke punten van deze roman. De focus ligt bij Edith, en de sympathie van de auteur lijkt ook bij haar te liggen. Norma is de kwade pier en ze schittert in die rol. Maar wordt Edith daarmee niet iets teveel het slachtoffer terwijl ze net zo goed verantwoordelijk is voor de situatie?

De roman beschrijft de weken waarin Norma maar niet weggaat en Edith steeds hopelozer wordt. Ondertussen wordt Pim Fortuin nog even vermoord en vliegt de kippenschuur van de overburen in brand, waarbij het buurmeisje gewond raakt als ze Lodewijk, het hondje van Edith probeert te redden.

Het boek leest als een trein omdat het zo tot op het bot gaat en bijna pijn doet. Voor mensen die langer dan een paar jaar een vaste relatie hebben moet het boek welhaast confronterend zijn. Het roert dingen aan die vrijwel iedereen zal moeten herkennen. Met als kern de ogenschijnlijke onmogelijkheid van een duurzame vaste relatie. Daar poert Douwesz in en dat doet ze vooral door consequent op de vierkante millimeter deze relatie bloot te leggen. Het beklemt en het fascineert en het is ook nogal verslavend. Vooral waar het om de relatieperikelen gaat. De passages over de dissertatie rond anorexia vallen een beetje uit de toon en leiden alleen maar af van waar het hier om gaat. Hoe houd je een relatie in stand en als dat niet lukt, hoe maak je er dan een eind aan.

Jaaps boekencijfer 7.8

Kanshebbers op de Gouden Griffel (5)

Spin op sokken - Ted van Lieshout & Sieb Posthuma

Versjes en rijmpjes over getallen. Dat lijkt het uitgangspunt van dit boek. Maar het is niet consequent volgehouden, waardoor het wat onduidelijk wordt wat de achterliggende gedachte is.

Er staan enkele behoorlijke gedichten in dit prentenboek. Maar ook een paar onnozele rijmpjes die afbreuk doen aan het geheel. Houd het bij de gedichten, lees ze hardop voor en ontdek het ritme. Toch blijf je met het gevoel zitten dat het allemaal sterk op Annie M. G. leunt en dat niveau dan uiteraard niet haalt. Van Lieshout is sterker in zijn eigen eigenzinnige dichtvormen.

Aardig grapje is de spin die in iedere tekening weer opduikt. Daarmee is het boek tegelijkertijd een zoekplaatjesboek. Hoogtepunt is het gedicht over olifanten die in bomen groeien en waarvan jam wordt gemaakt. De absurdistische toon wordt prachtig voortgezet in de tekeningen.

Het winnen van de Theo Thijssenprijs heeft deze zilveren griffel voor Ted van Lieshout een beetje doen ondersneeuwen. Geeft niet, dit is ook niet het boek waardoor Van Lieshout zal worden herinnerd. Dat is vanwege Gebr. en de prachtige persoonlijke gedichtenbundels en zijn museumboeken. Binnenkort verschijnt er een bloemlezing van zijn gedichten met ook nieuwe poezie. Daar verheug ik me op. Dit is meer een boek waarvan je denkt: tja, dit kan hij ook al. Maar hij blinkt er niet in uit zoals in zijn andere werk. Spin op sokken is nogal een rommeltje, misschien lagen er nog wat rijmpjes en had Posthuma wat tijd over. Van een coherente samenstelling en samenwerking lijkt geen sprake. Posthuma's stijl is bekend. Veel wit, veel wimpers. Er valt genoeg te zien en te beleven.

Van Lieshout en Posthuma komen binnenkort met een boekje voor de kinderboekenweek. Hopelijk is het iets evenwichtiger dan Spin op sokken dat met de zilveren griffel meer dan genoeg heeft gekregen.

Jaaps boekencijfer: 7.1

Rare dolfijn

Marita de Sterck en Jan Bosschaert - Boto, een liefdesverhaal uit het Amazonewoud

Tineke van der Stelt - Api leert zwemmen

De Vlaamse schrijfster Marita de Sterck schrijft doorgaans vrij stevige literaire jeugdromans over sociale thema's. Dit keer heeft ze een bekende overlevering uit het Amazonegebied bewerkt tot een verhaal voor een prentenboek. De Sterck komt veel in Latijns Amerika en heeft het verhaal in verschillende versies gehoord en samengebald in dit boek.

Het is een broeierige vertelling over een vrouwelijke dolfijn (Boto) die aan land in een man verandert die de kunst van het verleiden beheerst. Alle vrouwen in het Amazonegebied houden van Boto, hij geeft ze wat ze het liefst willen: geen goud maar begeerd vlees. 'Wie door Boto is bekeken, bloeit open als een woudbloem'. Het is een boek over ontluikende seksualiteit. Over rondingen en buitelingen en vloeiende bewegingen. Seksualiteit is niet raar of smerig maar is prachtig en spannend.

Alleen de tekeningen vind ik niet mooi. Ze zijn van Jan Bosschaert, ook een Vlaming, die vooral ook strips tekent en dat is hierin terug te zien. Het is een kwestie van smaak maar wel een belangrijk gegeven om dit boek mooi te vinden. De teksten zijn mooi en rond en verzorgd maar de prenten zijn nogal duister en benauwd. Boto is een rare dolfijn geworden, geef mij Flipper maar. En de laatste prent over het gekapte regenwoud is een regelrechte misser. Een misplaatst statement dat niets met de inhoud van het boek te maken heeft.

Een vriendin van mij zag dit boek en was er direct weg van de tekeningen en de sfeer. Een vrouwenboek, zei ze. Misschien is het dat. Een jeugdboek voor meisjes over erotiek; daar zijn er niet zoveel van. Ik hoop dat er snel nog wat interessantere boeken over dit thema verschijnen.

Wat een mooi Vlaams woord trouwens voor de vormgever van dit boek: boekenarchitect. Dat wil ik worden als ik groot ben!

Nog een boek over water en zwemmen maar dan van een heel andere aard. Een vrolijk boek
over een aap die leert zwemmen van zijn vriendje Das. Gek en grappig Api en vriendelijke Das in mooie prenten van Van der Stelt die een wat bibberige stijl van tekenen heeft waardoor het niet te mooi en te gladjes is. De tekst voegt niet heel veel toe en er lijkt weinig aandacht aan te zijn besteed. Leuk voorlees- en kijkboek voor kinderen die er aan toe zijn om het water in te gaan maar .

Jaaps boekencijfers:
Boto 6.9
Api leert zwemmen 7.0

Maren Stoffels - Tara vecht terug
Hans Kuyper - Ik had je zo lief

Je kan deze boeken chicklit noemen. Boeken voor meisjes over liefdes en relatie en de problemen die daar mee te maken hadden. Al past dat labeltje meer op het boek van Stoffels dan op dat van Kuyper.

Maren Stoffels is een komeet. Sinds ze een paar jaar geleden op haar vijftiende(!) is ze razendpopulair, vooral bij meisjes, en won ze meerdere prijzen. Dit is alweer haar vijfde boek en het tweede deel van een trilogie over drie vriendinnen die met twee jongens op een rugzakvakantie zijn. Het eerste deel ging over Elin en er volgt nog een deeltje over Britt. Het ontstijgt de Bouqetreeks maar net allemaal. Qua verhaal en qua stijl. Niet zo erg op zich maar het is allemaal nogal houterig en voorspelbaar. Maar blijkbaar dus ook razend herkenbaar. Tara is in haar hoofd nog teveel bij Dario, een jongen die veel trekjes heeft van een loverboy en haar vriendin Britt enorm heeft gedupeerd. Stoffels beschrijft nog wel aardig hoe ingewikkeld dat psychologische proces is. Rationeel weten dat je afscheid moet nemen van iemand maar dat gevoelsmatig niet voor elkaar krijgen. Daar zit de spanning in dit boek. Voor de rest is het een voortkabbelend verhaal over een vakantie met veel ruzietjes en spanningen.


Ik had je zo lief is heel andere koek. Het is zoveel beter geschreven, met woordgrapjes, met ironie en heel aardige taalvondsten (zoals de botlap, die te maken heeft met een chirurgische ingreep). Cas is verliefd op Marit, Marit krijgt een hersenbloeding en wordt nooit meer de oude. Nicole is verliefd op Cas en ziet haar kans schoon als Marit gehandicapt raakt. Nicole verliest zich in het webcammen op internet waar ze vreselijk het schip mee ingaat en een behoorlijk trauma oplevert.

Het is geen lichte kost maar Kuyper vertilt zich er niet aan. De karakters zijn overtuigend uitgewerkt, de veelheid aan emoties, twijfels en gevoelens zijn geloofwaardig uitgewerkt. En het is ook nog eens een heel onderhoudend boek omdat er veel gebeurt.

Enige probleem bij Ik had je lief is dat het is samengesteld uit twee eerdere boeken die Kuyper schreef en waarvan vooral het verhaal van Nicole, tegen de verwachting van de auteur in, niet zo aansloeg. Die fusie is niet heel gelukkig, het is te merken en het brengt logischerwijze een zekere onevenwichtigheid met zich mee. De stijl van beide boeken is nogal anders en ik bleef dan ook het gevoel houden twee verschillende boeken te lezen. Tegen het einde van het boek is de vervlechting wat beter gelukt, misschien dat Kuyper dat deel sterk heeft herschreven. Maar al met al een heel geslaagd jeugdboek over niet al te gemakkelijke onderwerpen. Het is geen probleemboek geworden en dat is te danken aan de schrijfvaardigheid van Kuyper. Het is knap om in een boek over ziekte en aanranding toch een zekere lichtvoetigheid in het oog te houden.

Stoffels ziet Hans Kuyper als haar voorbeeld. In oktober komt er een boek uit dat ze samen hebben geschreven en dat maakt nieuwsgierig. Op het gebied van stijl, taalgebruik en orginaliteit kan Stoffels nog het nodige van hem leren. Ze is nog steeds maar begin twintig dus tijd genoeg.

Jaaps boekencijfers:
Maren Stoffels -Tara vecht terug: 5.7
Hans Kuyper - Ik had je zo lief - 7.5

Bladzijdeomdraaier

Dennis Lehane - De Infiltrant

Ik kan er kort over zijn. Zoek je nog een lekker boeiend leesboek voor de vakantie: koop De Infiltrant. De 650 pagina's zullen je een paar dagen in de greep houden en dan heb je een indrukwekkend epos tot je genomen. Vijf sterren in de Thrillergids van de Vrij Nederland. Terecht, behalve dat het geen thriller is, al zou ik niet weten in welke categorie het dan wel valt. In ieder geval is het een pageturner, daar is nog nooit een fatsoenlijk Nederlands woord voor gevonden, want wat is een bladzijomdraaier? Een doorleesboek, een omslaanboek? Het is wel duidelijk geloof ik. Ik vind het een mooi en spannend boek. Waarom? Omdat Lehane enorm goed in staat blijkt karakters neer te zetten. Maak kennis met de blanke Danny en de zwarte Luther en zie hoe hun werelden vervlochten raken tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog. De een is politie-agent, de ander op de vlucht en beiden zijn ze min of meer outcast. Je gaat meeleven met Danny en Luther en hun familieden en geliefdes, ze komen op een vanzelfsprekende manier tot leven. Het begin van de vorige eeuw is puntgaaf weergegeven, de sociale en raciale spanningen zijn beklemmend beschreven. De manier waarop de legendarische honkballer Babe Ruth er doorheen gevlochten is, is knap.

Nog meer superlatieven? Nee, niet nodig. Er zijn ook wel wat minpuntjes maar ik heb helemaal geen zin om ze te noemen. Niet belangrijk genoeg, het is gewoon een lekker leesboek. Dank aan collega M. die me op dit boek wees.

Jaaps boekencijfer: 8.5

Houd eens op met zijn allen

Trude de Jong - Lastig

Een boek over kindermishandeling waarin geen klap valt. Waarmee Trude de Jong misschien wil zeggen dat je niet altijd blauwe plekken hoeft op te lopen om mishandeld te zijn. De 12-jarige Lea komt er achter dat ze bij haar geboorte niet echt gewenst was. Haar ouders waren te jong en nog niet toe aan een baby. Haar jongere broertje Ronnie daarentegen is het oogappeltje van haar vader en moeder. Lea kan niks goed doen en dat lezen we dan ook op bijna iedere bladzijde terug. Ze wordt als een sukkel behandeld en gaat zich gaandeweg het boek ook als zodanig gedragen. Ze is bang voor contacten omdat andere kinderen graag bij haar thuis willen komen maar dat vinden haar ouders niet goed.

De Jong zet Lea overtuigend neer, het is bij vlagen pijnlijk en schrijnend om te lezen, bijna letterlijk. Houd op, denk je als lezer, doe eens even normaal daar met zijn allen. En waarom grijpt niemand echt in? De onderwijzer belt wel een keer op maar wordt wel erg gemakkelijk afgescheept, de nieuwe buren zetten niet echt door terwijl ze toch wel onraad vermoeden. Zo zal het gaan in het echt en dat heeft De Jong vrij nauwkeurig in een roman samengevat. Het probleem van dit boek is dat er zo weinig ontwikkeling in zit. Vanaf de eerste bladzijde is duidelijk dat Lea thuis liefde tekort komt, wordt gekleineerd en een soort huisslaaf is. Over de emotionele en psychische mishandeling is geen misverstand over maar helaas wordt dat de lezer in alle variaties ingepeperd. Enkele gradaties zijn aardig opgepikt: ik kreeg bijvoorbeeld bijna een hekel aan Lea, zo'n zeurderig slachtofferig kind dat nooit in opstand komt. Dat veel te gemakkelijke oordeel zal in de praktijk ongetwijfeld vaak voorkomen. Ook de reacties van de buitenwereld zijn realistisch. Vriendinnetjes en klasgenootjes laten dat malle kind dat nooit tijd heeft, al snel links liggen.

Totdat de bom ineens nogal plotseling en onverwachts barst en Lea uit zichzelf de barricaden opklimt. Een nogal opmerkelijke en ongeloofwaardige omslag al is de actie die ze uitvoert dan wel weer geestig. De Jong heeft ervoor gekozen om te stoppen op het moment dat Lea haar verhaal opbiecht aan een buitenstaander terwijl het verhaal daar wel eens interessant had kunnen worden. Juist voor kinderen die hiermee te maken krijgen. Die zullen zitten met de vraag wat er met hen en met hun ouders gebeurt op het moment dat ze het stilzwijgen verbreken. Die weten al wel wat mishandeling inhoudt. Voor kinderen die er niet zelf mee te maken hebben, is het wellicht een eye-opener maar ook voor hen is het interessant om te weten wat er gebeurt als er aan de bel getrokken wordt. Wellicht iets voor een vervolgboek maar beter nog was het in Lastig al aan de orde gekomen.

Het nawoord van een ('tot voor kort' staat er ook nog bij) maatschappelijk werkerer van het Amsterdamse Advies - en Meldpunt voor Kindermishandeling voegt trouwens weinig tot niets toe. Ik vermoed tenminste niet dat veel kinderen zich door de zakelijke en wat kille ('het is belangrijk dat het kind weet wat er gebeuren') opsomming naar een meldpunt zullen laten leiden. De veiligheid van kinderen staat voorop, dat staat er dan wel maar dat straalt het afstandelijke stukje niet bepaald uit.

Een hard en realistisch boek dat zeker een doel dient maar waar iets meer had ingezeten.

Jaaps boekencijfer: 7.0

De Gouden Lijst: nieuwe jeugdboekenprijs

De Gouden Zoen is niet meer. Leve De Gouden Lijst. Jeugdboekenauteur Ted van Lieshout maakte zojuist in het radioprogramma Opium bekend dat de vakprijs voor het beste 12+ boek van 2008 zo gaat heten. Een initiatief naar mijn hart omdat juist de boeken voor die leeftijdscategorie doorgaans interessant zijn en nogal wat van de auteur vragen. Onbegrijpelijk dat de Zoenen zijn afgeschaft. De Gouden Lijst lijkt een soort van waarderingsprijs te worden en of ie eenmalig is of vaker wordt uitgereikt: we zullen het zien. Als ik het goed begrijp, worden deze week nog de nominaties bekend gemaakt en krijgt de winnaar de prijs uitgereikt op 12 september tijdens de Middag van het Kinderboek in Amsterdam. Ook al een prijzenswaardig nieuw initiatief, dat voortkomt uit het rumoer na de wat bozige Annie M.G. Schmidt lezing van Sjoerd Kuyper in mei van dit jaar.

Er gebeurt weer wat in jeugdboekenland, dat is nodig ook. En misschien dat Allemaal willen we de hemel van Els Beerten in ons land dan eindelijk de eer krijgt die het toekomt. Zou de schrijver van dit blogje wel gelukkig mee zijn.

Ali wil niet zoenen met Fatima

Mohamed Sahli - Blijf van me af!

Homoseksualiteit en jeugd- en kinderboeken: het blijft een hobbelig paadje. Er is het nodige uitgeprobeerd op dat gebied. Heel expliciet (Caja Cazemier) en heel impliciet (Aidan Cahmbers) en veel er tussenin (De Trimbaan van Imme Dros, De Bijenkoningin van Veronica Hazelhoff). Ted van Lieshout in het Nederlandse taalgebied de meester op dit gebied met zijn broeierige gedichten en het onvolprezen Gebr. Jongeren met homoseksuele gevoelens verslinden ongetwijfeld dit soort boeken en in dat opzicht kan je stellen: hoe meer, hoe beter.

Aan de andere kant is het een thema dat al snel vooral problematisch en al te duidelijk wordt behandeld en daardoor plat wordt. Net als seksualiteit zelf vergt homoseksualiteit de nodige sensitiviteit en creativiteit van schrijvers. Het kan wonderschoon zijn als het theatrale wordt vermeden en het poëtische wordt benaderd, om er maar eens een mooie zin aan te wijden.

En dan is er nu Blijf van me af! van Mohamed Sahli, de man van schrijfster Lydia Rood, het eerste boek dat hij in zijn eentje schrijft. Het gaat niet zomaar over homoseksualiteit, maar over de homoseksuele gevoelens van een Marokkaans jongetje. Dat kenden we nog niet. Ook nog eens een islamitisch jongetje, al speelt dat gegeven geen rol van betekenis, zijn afkomst brengt al genoeg met zich mee.

De twaalfjarige Ali kent homo vooral als scheldwoord, zijn vrienden houden er maar niet over op. Een personage van twaalf jaar is vrij jong voor dit thema maar Sahli doet dat knap. Ali is volstrekt geloofwaardig in zijn gevoelens en twijfels en begeertes. Wat Sahli heel knap doet is het beginnende gevoel van spanning beschrijven van de ontluikende seksualiteit. Eigenlijk is er nog helemaal geen sprake van seksualiteit maar van intimiteit: van de warmte van dat been tegen het jouwe.

Hun knieën raken elkaar. Knieën schrikken nergens van - tenminste, deze knieën niet.

En zoenen met meisjes is niet leuk, wat vinden die andere jongens daar nou zo geweldig aan.

Sahli kiest als decor een schoolexcursie naar de Hoge Veluwe waar Ali met zijn vrienden ontnsapt aan het museumbezoek en ze lekker door de bossen gaan crossen op hun fietsen. Tijdens het stoeien krijgt Ali het om meerdere redenen warm. Hij wordt min of meer gedwongen om te zoenen met Fatima om voor zijn vrienden de schijn op te houden. Maar hij kan het niet. Hij zit met zichzelf in de knoop. Wat is er nou precies aan de hand? Hoe met dat met zijn vrienden, met zijn ouders? Maar hij zwelgt ook weer niet in het probleem. Hij is vooral in de war, zoals de meeste jongens van die leeftijd in de war zijn over hun homoseksualiteit.

Sahli laat Ali niet ten onder gaan in eenzaamheid maar voert een empathische moeder op en Amir, een andere Marokkaanse jongen die het goed kan vinden met meisjes en Ali wel begrijpt. Het blijft allemaal wat in het midden maar ook weer niet. Sahli schreeft een gedurfde en ingetogen raamvertelling die niet uitblinkt in poetische taal maar wel een subtiele benadering kent. Het is geen probleemboek geworden, het thema wordt niet uitgeplozen en uitvoerig geanalyseerd maar stipt een gegeven aan: ook een Marokkaanse jongen kan homoseksuele gevoelens hebben. Waarvan akte!

Jaaps boekencijfer: 7.5

Kanshebbers op de gouden griffel (4)

Agent en Boef - Tjibbe Veldkamp & Kees de Boer
Meneer Papier en zijn meisje - Elvis Peeters en Gerda Dendooven

Het is maar de vraag of we blij moeten zijn met zoveel Zilveren Griffel winnaars. Duidt het er op dat de kwaliteit zo groot is dat het noodzakelijk is zoveel prijzen uit te reiken? Of komt dat door het gebrek aan uitschieters? De twee hier beschreven boeken zijn best aardig en hebben kwaliteiten op het gebied van originaliteit en zeggingskracht maar om nou te zeggen dat ze duidelijk boven het maaiveld uitsteken. Om eerlijk te zijn: nee.

Agent en Boef is een feestelijk en grappig boek. Boef is een blij baasje dat op een vernuftige manier ontsnapt uit de gevangenis en op een sukkelige manier weer vast komt te zitten. Dezelfde goedmoedige en ongevaarlijke uitstraling als de Zware Jongens die vergelijkbare spelletjes spelen met Oom Dagobert. Boef neemt Agent in de maling via de lijmpot en vervolgens plakt iedereen en alles aan elkaar. De teksten zijn eenvoudig en doeltreffend maar niet echt spitsvondig. De tekeningen zijn geestig, er valt op iedere pagina voldoende te beleven. Een gezellig prentenboekje met leuke grapjes, zoals de kruiwagen vol tuinkabouters die omrolt. Maar voor een Zilveren Griffel is in mijn ogen net iets meer nodig.

Ja ja, deze Elvis Peeters is dezelfde als die van het in mijn ogen nogal controversiele en niet zo geslaagde boek WIJ. Hier gaat het over het derde deel uit een serie over een Papieren Man. In dit deel heft de man zijn eigen eenzaamheid op door een meisje uit te knippen. Om haar vervolgens weer eigenhandig om zeep te brengen vanuit zijn eigen beschermingsdrift. Lief en zielig maar niet ontroerend of pakkend. Het is een origineel en goed uitgevoerd boek maar voor mij niet veel meer dan een idee. Ik zal het niet snel weer ter hand nemen of aan kinderen voorlezen. Het is gewoon niet zo mooi en niet zo pakkend. Het tovert hoogstens een glimlachje. En het is vakmanschap, al dat knipwerk. Zeker waar er een soort Droste-effect optreedt. Maar dat maakt het nog geen echt geslaagd kinderboek.
Jaaps boekencijfers:
Agent & Boef - 7.5
Meneer Papier en zijn meisje - 6.5

Kilo's zwijgzaamheid

Gerbrand Bakker – Juni

Interessanter dan Juni van Gerbrand Bakker zelf zijn de recensies over het boek. Het Parool begon en daarna volgden vrijwel alle grote kranten en bladen. Bijna fanatiek werd het de grond ingeschreven. Niet helemaal eensgezind want de Libelle vindt het prachtig en ook vooral niet- professionele literatuurliefhebbers zijn een stuk milder. Zelf kan ik me aardig vinden in de

uitvoerige bespreking van Jeroen Vullings in Vrij Nederland. Hij raakt net als ik tureluurs van de verschillende perspectieven. Het zijn er niet eens zoveel maar toch was het me meerdere malen niet duidelijk wie er aan het woord was en waarom. Het duurt zeker tot op een derde van het boek voordat ik er een beetje in zit. Alhoewel: de eerste paar bladzijden zijn fenomenaal. Daar ligt het perspectief bij de oude koningin Juliana, dat is dan weer niet te missen. Ze is op werkbezoek en op haar eigenzinnige, wat zeurderige, manier beschrijft ze mensen en gebeurtenissen. Genieten geblazen. Ging het maar zo door. Het is helaas alleen maar de aanzet tot een familietragedie. Het dochtertje van de Kaantjes is omgekomen op die bewuste dag dat de koningin het dorp bezocht. De bakker reed haar buiten zijn schuld aan en daarna is in vele levens niets meer het zelfde.

Net als in het Boven is het Stil opnieuw het platteland, moeizame familieverhoudingen en kilo's zwijgzaamheid, norsigheid en nukkigheid. Je moet er van houden en dat doe ik wel maar het valt allemaal wat minder op zijn plek dan in het vorige, zo bejubelde, boek. Weer een ouder op zolder, dit keer in het hooi. Weer homoseksualiteit tussen de regels door. Het is allemaal wel aardig maar het greep me niet echt. Volgens Jeroen Vullings is Juni 'literair een mislukking is'. Dat is nogal een statement en ik zou het niet voor mijn rekening willen nemen maar ik heb er dan ook niet voor geleerd. Bovendien vind ik het totaal oninteressant. Wat is dat nou voor pretentieus gezemel: een literaire mislukking. Een boek bevalt de lezer, is spannend, ontroerend, boeiend, prikkelend enzovoorts. Maar of het al dan niet literair gelukt is, het zou wat.

Bakker is een fascinerend mannetje. Ik lees zijn weblog (www.gerbrandsdingetje.nl) regelmatig, vaak lekker cynisch maar ook met veel oog voor detail en natuur. Beetje nurks en hoekig. Maar volgens mij is hij trouwens zo ijdel als de neten. Ik maakte hem eens mee op zo'n avond in de boekhandel en hij kreeg maar geen genoeg van de complimenten van de aanwezige leesclubdames. Logisch, zou ik ook hebben als schrijver. Doe je het toch voor. Maar toen hij later wat mompelend en niet al te geinteresseerd reageerde, tijdens een praatje dat ik met hem maakte, was ik natuurlijk verbolgen. Moet je bij mij niet doen. Ik sprak hem aan op Perenbomen bloeien wit, zijn eerste roman en destijds als jeugdroman gepresenteerd. Ook al met homoseksualiteit in 1 van de rollen. Mooi boek. Misschien moet hij dat maar weer eens doen: een jeugdboek schrijven.

Een poos geleden schreef ik hier uit te kijken naar de nieuwe Wieringa en de nieuwe Bakker. Ze vallen beide niet mee maar Gerbrand Bakker wint het toch ruimschoots. Dus als je moet kiezen tussen deze twee... Maar je kunt ook heel wat anders gaan lezen.

Jaaps boekencijfer: 6.7

Dag Bijenkoningin

Veronica Hazelhoff 22 februari 1947 - 1 juli 2009


Lieve Veronica. Bedankt voor je prachtige boeken. Voor De Bijenkoningin en voor Veren. Voor de kennismaking met Maartje en met Mister P. En voor je vriendschap, al zagen we elkaar de laatste jaren niet meer. Zomaar eigenlijk. Net zoals we elkaar zomaar hadden leren kennen. Niet helemaal zomaar. Zoals de dingen in je boeken ook niet maar zomaar gebeurden. Het klikte direct.

We gingen regelmatig naar de film. Liefst zo B als mogelijk. Over rare vrouwen en onmogelijke liefdes. Of naar de schouwburg. De auto kon op het terrein geparkeerd met je gehandicaptenpas. Veel geroddeld, veel gelachen. Ondanks je pijn die er altijd was.

Dag lieve Veronica, dag Bijenkoningin.