maandag 20 april 2009

Een Nederlandse Amerikaan

Joseph O'Neill - Laagland

Een Nederlandse Amerikaan,die zie je al van verren staan. Raar liedje eigenlijk, vooral als je de volgende coupletten leest: 'zijn neus lijkt wel een zure bom,ik wou dat ik er in happen kon' en 'zijn broek reikt amper tot zijn kuit, gestreepte sokken er onderuit.' Gelukkig eindigt het dan weer zeer polderachtig met: 'Maar iemand met een goed verstand,doet zoiets niet in Nederland!'. En ondertussen maar van links naar rechts heupwiegen.

Dit kinderliedje zou zomaar over Joseph O' Neill kunnen gaan die in Ierland is geboren maar opgroeide in Den Haag en nog steeds verbazingwekkend goed Nederlands spreekt, getuige een interview met hem in het VPRO-programma Boeken. Nederland speelt een kwantitatief bescheiden maar kwalitatief belangrijke rol in deze roman die oorspronkelijk Netherland heet maar vertaald is als Laagland. Het boek is alom geprezen en er werd schande van gesproken dat het niet genomineerd was voor de Booker Prize.



Het is wat ze tegenwoordig een 'post 9/11' -roman noemen, in de lijn van Extreem Luid & Ongelooflijk Dichtbij van Jonathan Safran Foer en Het Goede Leven van Jay MacInerney en nog een hele reeks boeken. De hoofdpersoon in Laagland is Hans van den Broek (O'Neill zei dat hij geen weet had van het bestaan van de oud-minister met die naam) die in New York woont ten tijde van de aanslagen. Zijn gezin moet het huis verlaten en samen met zijn vrouw en zoontje neemt hij intrek in het befaamde Chelsea hotel, dat een belangrijk decor wordt in de rest van het boek. Leuk, want ik ben er ooit geweest en het blijft gewoon een maffe locatie. Helemaal bijzonder is dat ik las dat O'Neill er zelf woont met zijn gezin. Klinkt merkwaardig om in een hotel te wonen maar in het Chelsea hotel is het heel normaal. Daar wonen veel artiesten en vooral vreemde vogels. Zoals een prachtig personage uit het boek: een Turk die als engel verkleed gaat.
Ik dwaal af maar dat past heel goed bij dit boek. O'Neill dwaalt ook voortdurend af en grijpt terug en meandert door het huwelijksleven van Hans en zijn vriendschap met Chuck. Die Chuck Ramkissoon is eigenlijk degene waar het om draait. Zijn droom is om de cricketsport opnieuw groot te maken in de VS door het bouwen van een stadion, een megalomaan project waar hij bezeten van lijkt. Het boek begint met het telefoontje waarin Hans te horen krijgt dat het levenloze lichaam van Chuck is gevonden. Daardoor komen de herinneringen weer boven en worden we meegenomen in die bijzonder merkwaardige vriendschap.

Het is een prachtig boek al moest ik er wat moeite voor doen. Dat komt vooral door de vertelstructuur met de vele flashbacks en vooruitwijzingen, zijpaden en uitstapjes en bespiegelingen. Het beschrijft het leven van een Londenaar in New York, een jeugd in een wat kakkineus Haags milieu, allochtonen die de Amerikaanse droom nastreven, een huwelijk dat om ongrijpbare redenen dreigt te mislukken enzovoorts. De structuur van het boek maakt dat het geen gemakkelijk na te vertellen verhaal oplevert maar dat het vooral een gevoel achter laat. Al is dat gevoel ook weer heel onbestemd. Ach, ik weet het gewoon niet. Ik heb genoten van het lezen, het is echt prachtig geschreven, er staan juweeltjes van passages in. Alles heeft met alles te maken en op de een of andere manier valt het in elkaar en had ik het gevoel dat het klopte. Mijn vriend vraagt na het lezen van een boek wel eens: wat heb je er nou van opgestoken. Meestal heb ik daar geen antwoord op maar in dit geval heb ik er oprecht geen benul van. Het is vooral een bijzonder boek om te lezen omdat O'Neill laat zien wat hij allemaal met taal kan.

Jaaps boekencijfer: 8.0

Geen opmerkingen: