zondag 16 november 2008

Links geweld

Hari Kunzru - Mijn revoluties

Of extreem-links ineens een thema is in de literatuur durf ik niet te zeggen maar feit is dat dit al de tweede keer in korte tijd is dat ik een boek las over iemand die worstelt met zijn activistische verleden. De discussie over acties in de jaren zestig, naar aanleiding van de openbaring en het aftreden van Wijnand Duyvendak, is weer wat gaan liggen maar in het nieuws waren alleen de afgelopen week al twee heftige acties die zo uit dit boek konden komen. Een bom onder een auto en een beklad huis van een medewerker van de vreemdelingenpolitie. Beide acties die de nodige publiciteit genereerden en voor veel discussie zorgen. Gewelddadige acties mogen niet, simpel zat, maar ik vind het zo onverkwikkelijk dat er nog altijd op een ondoorzichtige manier dierproeven plaatsvinden, dat ik een lichte sympathie voor dat soort acties nooit helemaal weg kan stoppen. Al was de actie nu wel gericht tegen iemand die er relatief ver van afstond.





Het zou ook nog zomaar kunnen dat die acties door dezelfde mensen zijn gepleegd want Kunzru beschrijft in zijn boek verschillende groepen die zo'n beetje tegen alles in opstand komen. Het boek is vrijelijk gebaseerd op een beweging die begin jaren zeventig bekend stond als de Angry Brigade en een aantal bomaanslagen pleegde. Maar het is niet bepaald een documentaire of een historische roman maar toch vooral een psychologisch boek, waarin we Mike Frame volgen die in zijn activistische jaren Chris Carver heette. Of beter gezegd: Chris is zich later Mike gaan noemen en heeft onder die naam een rustig burgerbestaan met vrouw en dochter opgebouwd die niet op de hoogte zijn van zijn verleden. Michael Frame krijgt bezoek van iemand die hij van vroeger kent. Een periode die hij blijkbaar zo drastisch heeft afgesloten dat de paniek direct in volle hevigheid toeslaat en hij terugverlangt naar de heroine waar hij een poos aan verslaafd is geweest. De herinneringen komen terug en lopen op diverse manieren door het boek heen. De manier waarop we dingen hebben weggedrukt is ook meteen een thema. Dit citaat geeft dat zo'n beetje aan:

Na al die jaren als Mike Frame is het weleens moeilijk om de weg terug te vinden naar Chris Carver, me te herinneren waarom hij tot de keuzes kwam die hij maakte. Er lijkt zo'n duidelijk verschil tussen hoe ik wilde dat het ging en hoe het in werkelijkheid ging; niet alleen in de wereld, maar ook in ons groepje, onze revolutionaire cel.

Michael wordt via zijn verleden gechanteerd. Een wat warrige verhaallijn. Het boek verliest sowieso aan tempo en zeggingskracht door de voortdurende tijdssprongen. Ik had me er iets van meer van voorgesteld. Het meest boeiende is de gedetailleerde beschrijving van de linkse scene die aansluit bij de beelden die ik daarvan heb. Veel saamhorigheid maar ook heel veel wantrouwen en vooral een dwingende discipline als het om opvattingen gaat. Oeverloze discussies en scherpslijperij waarbij het er niet zelden dogmatisch aan toe gaat. Vermakelijk zijn ook de omgangsvormen: het individu bestaat eigenlijk niet en je hebt het maar te accepteren als iemand met jouw geliefde naar bed gaat. Vooral de Kritiek-Zelfkritiek-sessies waarin dit soort geneuzel plaatsvindt behoren tot de hoogtepunten van het boek. Kunzru heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de linkse actiegroepen in de jaren zestig/zeventig en dat is te merken.

Het zelfonderzoek van Chris alias Michael wordt gaandeweg een beetje slepend en vermoeiend en de spanning ebt langzaam weg. Vooral een boek voor die mensen die geinteresseerd zijn in politiek, in de linkse beweging en de discussie over de grenzen van het geweld.

Volgende week gaan we gezellig naar de film over Baader Meinhofgroep om dat debat voort te zetten. Het blijft een boeiend thema.

Jaaps boekencijfer: 7.0

Geen opmerkingen: