Intrigerende titel, dat vond ik meteen al maar het was even aan mijn aandacht ontglipt. Alhoewel ik gespitst ben op de zogenaamde ‘post 9/11’ literatuur en dit boek in 2007 al genomineerd was voor de Booker Prize. Ik kwam het tegen in de goedkope versie (tien euro!) en of het lot er mee speelt, was het thema ineens actueler dan ooit. De hoofdpersoon is namelijk een Pakistaan die zich voortdurend zorgen maakt over de spanningen tussen zijn land en India die enkele jaren geleden tot een kookpunt kwamen. De laatste tijd was de verhouding tussen beide landen redelijk stabiel maar door de aanslagen in Mumbay lijkt de zaak weer op scherp te staan. De actuele ontwikkeling maakt het boek nog een stukje interessanter omdat ik me realiseerde hoe wankel dat soort evenwichten zijn. En Mohsin Hamid, die zelf in Pakistan opgroeide, maakt duidelijk hoeveel impact dit soort kwesties op het dagelijks leven van mensen heeft. De familie van de hoofdpersoon leeft met een voortdtdurend gevoel van onbehagen en dreiging en dat heeft weer vrij ingrijpende gevolgen voor de in Amerika woonachtige ik-figuur.
De val van een fundamentalist leest als een trein en dat komt vooral door de vertelvorm. De hoodpersoon vertelt zijn verhaal aan een Amerikaanse toerist op een terras in Pakistan terwijl ze theedrinken en een maaltijd gebruiken. Er is iets vreemds met dat gesprek omdat er geen vertrouwensband is en de ik-figuur de Amerikaan probeert te overtuigen. Waarvan precies is niet helemaal duidelijk. Van zijn goede bedoelingen, van zijn waarheid? In ieder geval zit er iets broeierigs en dreigends in de overigens uiterst beleefde conversatie.
Het verhaal dat hij vertelt gaat over zijn werkzame leven in Amerika waar hij als student aan Princeton opvalt en meteen carriere kan maken. Hij blinkt uit in zijn werk en als hij dan ook nog eens de vrouw van zijn dromen ontmoet, lijkt niets een gelukkige toekomst meer in de weg te staan. Tot er na 11 september niets meer hetzelfde is, zeker niet voor een Pakistaanse Amerikaan. Hamid beschrijft de veranderingen in het leven van de jongeman op een subtiele en indringende manier. Het begint al direct met de verwarring die hij voelt na de aanslagen (hij voelt een lichte triomf)en de schaamte die daarbij hoort. Hij voelt zich anders dan zijn Amerikaanse collega's en vrienden en hij wordt ook anders benaderd en bekeken. Uiteindelijk laat hij zijn baard staan na een kort bezoek aan zijn ouders in Pakistan en is er geen houden meer aan de neerwaartse spiraal.
Er valt heel wat op dit boek af te dingen, met name dat de auteur wel erg veel kwijt wil in 200 bladzijdes en blijkbaar geen keuze kon maken tussen verschillende verhaallijnen. De vertelvorm werkt goed maar leidt tegelijkertijd ook wel wat af. Groter bezwaar is de liefdesgeschiedenis die er doorheen speelt en die een boek op zich waard is. De ik-figuur raakt in de ban van Erica, en dat is tot op zekere hoogte wederzijds. Erica is echter nog lang niet los van haar aan kanker overleden vriend. Het levert prachtige en heftige passages op maar het is wat veel allemaal.
Het levensverhaal van de hoofdpersoon is genoeg en levert een pageturner op, een boek dat je niet in één adem uitleest omdat dat fysiek onmogelijk is maar het scheelt niet veel. Het boek roept vooral vragen op: over afkomst en etniciteit en over de manier waarop mensen naar elkaar kijken, zeker na 11 september. Vragen waar de hoofdpersoon zelf nog het meest mee worstelt maar die ook bij mij als lezer achterblijven.
Jaaps boekencijfer: 8.0
Geen opmerkingen:
Een reactie posten